BEDESTEN

Şehrin merkezindeki saat kulesinin yapımına 30 Ekim 1923’te başlanmış ve 29 Ekim 1924’te de bitirilmiştir. Yapımına Tabur Köylü Muhittin Usta başlamış, Rizeli İbrahim Usta da tamamlamıştır. Saat kulesi 21 m. uzunluğunda minare görünümünde olup, çokgen kaide üzerinde sekizgen gövdeli olarak yükselmektedir. Ayrıca şerefesi olan kulenin üzeri kubbe ile örtülmüş ve baldaken şeklinde bir köşke benzetilmiştir.

KASTAMONU SAAT KULESİ

Sürgün saat olarak bilinen Kastamonu Saat Kulesinin, zamanın Valisi Abdurrahman Paşa’nın emri üzerine 26 Ağustos 1885 tarihinde, Sarayüstü ismiyle bilinen tepenin üzerinde temeli atılmıştır. Uzun yıllar metruk bir halde kalan Saat kulesi 2002 yılında Kastamonu belediyesi tarafından tamir ve ihya edilerek çevre düzenlemesi ile birlikte ziyaretçi akınına uğrayan yerlerden birisi halini almıştır.

Saat Kulesi kare bir kaide üzerinde 12 m. yüksekliğindedir. Açık sarı ve açık yeşil renkte kesme taştan yapılmıştır. Yuvarlak kemerli bir kapı ile içerisine girilen kule, içten iki katlıdır. Dört yöne de yuvarlak ve geniş pencereler açılmıştır. Katlar arası dışarıya taşkın silmelerle belirlenmiştir.

Kulenin ikinci katında bulunan saatin malzemeleri ve onun üzerinde de çanı bulunmaktadır. Kulenin üzeri piramidal bir külahla örtülmüştür.

Saat kulesinin en dikkat çekici yönü sürgün hikayesidir. Rivayete göre, İstanbul Sarayburnu’nda bulunan saat, yerli yersiz çaldığı bir gece yarısı vakti zamanın padişahının gözde cariyesinin çocuğunu düşürmesine sebep olmuş ve tam o günlerde Kastamonu’dan gelen saat talebi üzerine Kastamonu’ya sürgüne gönderilmiştir. Günümüzde de zamanı gösterme vazifesini hiç aksatmadan sürdüren saatin sesi gürültüsüz ortamlarda duyuluyor.

Üsküp Saat Kulesi, 1556/1573 yılları arasında, Osmanlı İmparatorluğu’nda yapılan ilk saat kulesi olma özelliğini taşıyor. Tarihi Sultan Murat camiinin yanında bulunan ve Üsküp’ün simgelerinden olan saat kulesi yüksekçe bir tepede bulunuyor.

Fransa asıllı seyyah Filip Difren, 1573 yılında ziyaret ettiği Üsküp'le alakalı vermiş olduğu bilgiye dayanarak, Üsküp saat kulesinin Osmanlı toprakları içerisinde birinci saat kulesi ünvanına sahip olduğunu ve kulenin saatinin ve saatçısının Osmanlı hakimiyeti altına giren Siget şehrinden getirildiğini söylüyor.

Balkanların en eski ve en yüksek saat kulelerinden biri olan kulenin bahçesinde Osmanlı döneminde inşa edilen ilk camilerden biri olan Sultan Murat Camii bulunmaktadır.

Caminin girişinde üç kitabe bulunuyor. Bu kitabelerde caminin tarihçesi yazılıdır. Birinci kitabede caminin Hicri 840 (Miladi 1436/1437) yılında Sultan Murad tarafından yaptırıldığını fakat 1537/38 yıllarında yandığını ve 1539 yılından 1542 yılına kadar temelden tamir edildiği ve ikinci kitabede ise caminin ikinci kez yangına maruz kaldığı yazılıdır.

Avusturyalı General Pikolomini tarafından 1689 yılında ateşe verilen kule 1963 yılındaki depremde de büyük zarar görmüş. 2009 yılında restorasyonu yapılarak eski görünümüne kavuşturulmuş.

Fotoğraf: İsmail Küçükkılınç

Muğla il merkezinde bulunan saat kulesini, giriş kapısı ve yanındaki çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre, Muğla Belediyesi ilk başkanı Hacı Süleyman Ağa 1885 yılında yaptırmıştır. Mimarı Konstantin oğlu Filvari’dir. Kitabeyi de Muğla Rüştiyesi hocalarından ve Şahidi Mevlevihanesi Neyzeni Dede İsmail Hakkı Efendi yazmıştır.

Kitabe:

Sahibül hayr Hacı Süleyman Efendi

Yine deryayı itâsını ikân eyledi zuhur

Bahusus aktar-ı eshar vaktini ilân için

Bu mahalle bir muvakkithane yaptı bi kusur

Beldemizde misli nâmesbuk kebir çan saati

Avrupadan celb edince herkese verdi süru

Kalmadı hiç ihtiyaç cep saati taşımaya

Aksi avaz ile alem vakti etti şuur

Hem ziya şevkiyle buldu mücevher tarihi

Geldi meydana muvakkithane bi evsa-ı vufur

Harerehu İsmail Hakkı 1301 fi Şaban.

Saat Kulesi, kesme taş ve tuğladan, kare planlı ve beş katlı olup, aşağıdan yukarıya doğru küçülmektedir. Kulenin alt katı muvakkithane olarak kullanılmıştır. Üçüncü, dördüncü ve beşinci katlarının köşeleri dışarıya doğru pahlı olup, her katta biraz daha küçülmektedir. Dördüncü katın üzerine sonraki yıllarda yapıya uyum sağlamayan uzun bir bölüm eklenmiştir. Yuvarlak saat kadranı da bu son kata konulmuştur.

Saat Kulesinin her katının cephelerine sivri ve yuvarlak kemerler yerleştirilmiştir. Bu pencerelerden muvakkithane pencereleri diğerlerine göre çok daha büyüktür. Saat Kulesinin yanında ve ona bitişik olarak Hacı Süleyman Efendi tarafından bir çeşme eklenmiştir.